Alergolog jest specjalistą zajmującym się chorobami spowodowanymi nadwrażliwością organizmu na różne czynniki zewnętrzne (alergeny). Choroby alergiczne w obecnych czasach są coraz częstsze. Środowisko, w którym żyjemy jest pełne różnych związków, pyłów, czynników biologicznych, które w normalnych warunkach powinny pozostawać dla nas obojętne, jednak w niektórych przypadkach stają się alergenami, czyli są zdolne do wywołania reakcji alergicznej. Za wystąpienie objawów odpowiada przede wszystkim histamina, związek uwalniany przez specjalne komórki – mastocyty podczas kontaktu z alergenem. Czynnikiem stymulującym mastocyty do uwolnienia histaminy i innych związków odpowiedzialnych za objawy alergii jest grupa przeciwciał nazywanych immunoglobulinami E, w skrócie IgE.
Objawy alergii mogą być różnorodne, od błahych jak katar, zaczerwienienie spojówek, po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny. Problemy alergiczne różnego stopnia może mieć nawet 40% Polaków, a najbardziej rozpowszechnionym schorzeniem z tej grupy jest alergiczny nieżyt nosa.
Jakie są najczęstsze alergeny w naszym kraju? Możemy je podzielić na wziewne, pokarmowe, kontaktowe oraz te zawarte w lekach lub jadach owadów.
Alergeny wziewne:
- Pyłki roślin – najczęściej alergię powodują pyłki traw, zbóż uprawnych i chwastów
- Roztocza kurzu domowego
- Alergeny zwierzęce – sierść, mocz, ślina, zwierząt takich jak: psy, koty, konie, bydło
- Grzyby pleśniowe i drożdżopodobne powszechnie występujące w środowisku
- Alergeny pokarmowe
- Jaja kurze, owoce morza, orzeszki, ryby, niektóre owoce, mleko krowie i wiele innych+
Alergeny kontaktowe:
- Najczęściej nikiel, chrom, lateks
- Alergeny lekowe
- Najczęściej reakcje alergiczne, czasami bardzo ciężkie wywołują antybiotyki
Alergeny będące jadami owadów:
Zwykle występuje alergia na jad owadów błonkoskrzydłych, czyli os, pszczół, trzmieli, szerszeni. Charakteryzuje się gwałtownym przebiegiem, mogącym zakończyć się śmiercią w przebiegu wstrząsu anafilaktycznego, jeśli wystarczająco szybko nie będzie udzielona pomoc medyczna.
Powyższe alergeny mogą wywoływać objawy z różnych miejsc w organizmie.
Do najczęstszych i najbardziej typowych schorzeń alergicznych należą:
- Alergiczny nieżyt nosa jest najbardziej rozpowszechnionym problemem alergicznym. Jest to zapalenie błony śluzowej nosa związanej z przeciwciałami IgE. Do typowych objawów zaliczamy wodnisty wyciek z nosa, kichanie, uczucie zatkanego nosa, swędzenie nosa, niekiedy również spojówek. Objawy charakteryzują się dużą sezonowością, związaną z kalendarzem pylenia odpowiednich roślin, mogą również występować cały rok w przypadku uczulenia na roztocza kurzu domowego. Nasilenie objawów może być różne, w najcięższych przypadkach upośledza codzienne funkcjonowanie (pracę, naukę), prowadzi do zaburzeń snu i koncentracji.
- Astma jest przewlekłą chorobą układu oddechowego polegającą na okresowym zwężaniu się oskrzeli w odpowiedzi na czynnik alergiczny lub drażniący. Powoduje to utrudnienie swobodnego oddychania, objawiające się dusznością, kaszlem, wydłużeniem oddechu oraz słyszalnymi świstami podczas oddychania. Astma jest chorobą poważną, wymagającą długotrwałego leczenia. Przy odpowiednim postępowaniu w wielu przypadkach udaje się uzyskać satysfakcjonującą kontrolę choroby umożliwiającą prowadzenie aktywnego życia bez ograniczeń.
- Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest alergicznym schorzeniem przeważnie występującym u dzieci, ale może też dotyczyć dorosłych. Przyczyna choroby jest wieloczynnikowa, a kontakt z czynnikami alergicznymi zwykle odpowiada za zaostrzenia choroby. W AZS dochodzi do uszkodzenia bariery naskórkowej, co prowadzi do suchości skóry, świądu i zmian zapalnych, ulegających nieraz nadkażniom bakteryjnym. Przebieg choroby jest wieloletni, chociaż zdarzają się długtrwałe okresy bezobjawowe. Wystąpienie AZS może być zapowiedzią pojawienia się alergicznego nieżytu nosa i astmy w przyszłości (tzw. marsz alergiczny)
- Wstrząs anafilaktyczny jest najcięższą manifestacją reakcji alergicznej. Dochodzi do nagłej, ogólnoustrojowej reakcji na alergen. Pojawia się obrzęk górnych dróg oddechowych, mogący całkowicie uniemożliwić oddychanie, oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych, co prowadzi do gwałtownego spadku ciśnienia krwi. Nadmierna reakcja ze strony układu oddechowego i krążenia jest najczęstszą przyczyną śmierci. Ponadto wstrząs anafilaktyczny może objawiać się obrzękiem skóry i tkanki podskórnej, nudnościami, wymiotami, biegunką, bólem brzucha, zawrotami i bólami głowy. Niezbędna jest jak najszybsza pomoc medyczna, polegająca na podaniu w mięsień uda adrenaliny oraz przewiezieniu do szpitala w celu dalszego leczenia. Wstrząs anafilaktyczny bardzo często występuje po użądleniu przez wspomniane owady błonkoskrzydłe. Osoby, które wiedzą, że są uczulone, powinny zawsze nosić przy sobie podręczny zastrzyk z adrenaliną.
Poza wspomnianymi chorobami istnieje również wiele innych chorób alergicznych. Kiedy więc powinniśmy podejrzewać u siebie chorobę alergiczną? Z lekarzem alergologiem należy się skonsultować jeśli zaobserwujemy u siebie takie objawy jak:
- Wodnisty wyciek z nosa, uczucie zatkania nosa, kichanie, długotrwałe lub o wyraźnej sezonowości.
- Okresowa duszność, zła tolerancja wysiłku fizycznego, duszność pojawiająca się niedługo po wysiłku fizycznym, uczucie "blokady" w klatce piersiowej uniemożliwiające nabranie powietrza.
- Wysypki skórne, zwłaszcza pojawiające się po niektórych pokarmach lub kontakcie z kosmetykami, lateksowymi rękawiczkami i innymi przedmiotami wykonanymi z tego materiału, biżuterią z domieszkami niklu, środkami zawierającymi sole chromu (cement, farby drukarskie, oleje przemysłowe i inne).
- Zaczerwienie i świąd spojówek.
- Ciężka reakcja po ukąszeniu przez owady przebiegająca z dusznością i wymagająca hospitalizacji.
- Biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha po spożyciu niektórych pokarmów, często w połączeniu z objawami z układu oddechowego (duszność) i skóry (wysypka).
- Obrzęk warg, języka, jamy ustnej, gardła.
W naszym Centrum medycznym można skorzystać z wizyty u alergologa, który po zebraniu dokładnego wywiadu dotyczącego przebiegu choroby i przeprowadzaniu badania zaproponuje dalszą diagnostykę, mającą na celu zidentyfikowanie konkretnych alergenów odpowiedzialnych za objawy (jeśli takie są), oraz odpowiednie leczenie. W Medi-medic będzie możliwość wykonania skórnych testów alergicznych oraz spirometrii.
Napisany przez www.medimedic.pl: 2018-09-18
