Autyzm dziecięcy

Autyzm dziecięcy to jedno z najobszerniej opisanych zaburzeń z dziedziny psychiatrii dziecięcej. Dlaczego więc jest ciągle tak trudno rozpoznawalnym schorzeniem i dlaczego wciąż tak słabo rozpowszechniona jest wiedza o nim w polskim społeczeństwie? Co zatem powinniśmy o nim wiedzieć?

 

Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwojowym, czyli obejmującym wszystkie sfery życia, rozwijającym się do 3 roku życia. Zakres zaburzeń jest szeroki i obejmuje:

sferę zachowań- charakterystyczny jest tzw. „sztywny” wzorzec zachowań

sferę zainteresowań- dzieci mają bardzo ograniczone zainteresowania, podczas zabawy fiksują się na wykonywaniu dziwnych, powtarzalnych czynności, od których ciężko jest odwrócić ich uwagę

zaburzenia funkcjonowania społecznego- dominującym i najbardziej typowym objawem autyzmu jest wycofanie dziecka z życia społecznego, przeważa tzw. „życie wewnętrzne”.

 

Należy pamiętać, że autyzm, jak wiele innych jednostek, jest zaburzeniem niejednorodnym. Może się różnić dominującym rodzajem, a także nasileniem poszczególnych objawów u różnych dzieci. Powoduje to, iż postawienie prawidłowego rozpoznania jest trudne, stąd tak wiele dzieci jest diagnozowanych dopiero w wieku przedszkolnym, najczęściej w wieku 6-7 lat, pomimo tego,że jak zaznaczono wcześniej zaburzenie ujawnia się do 3 roku życia.

 

Co należy do kryteriów i jakie zachowania powinny budzić niepokój?

• zaburzenia życia społecznego
• brak kontaktu wzrokowego, mimiki, postawy w kontaktach z innymi
• nieprawidłowe reagowanie w kontaktach społecznych, brak dostosowania emocjonalnego
• zupełny brak potrzeby dzielenia się z innymi swoimi emocjami, radościami, potrzebami
• zaburzenia dotyczące mowy i rozumienia
• zupełny brak rozwoju mowy pomimo osiągnięcia stosownego wieku lub rozwój ten jest znacznie opóźniony i ograniczony
• nie wykazywanie zainteresowania konwersacją, a w razie jej podjęcia brak spontanicznej reakcji nakierowanej na słuchanie-odpowiadanie
• występowanie charakterystycznych, powtarzających się słów lub wyrażeń wypowiadanych bez powodu
• nieumiejętność wyobrażania sobie, fantazjowania, zabawy w „udawanie” czegoś np. zabawy w księżniczkę, zabawy w wojnę
• zaburzenia w sferze zainteresowań i zachowań
• ograniczone, stale te same zabawy, które pochłaniają dziecko bez opamiętania
• nadmierne przywiązanie do pewnych czynności, które wypełniają większość czasu dziecka, a ich przerwanie ze strony rodzica wiąże się z buntem dziecka
• stereotypowe, stale powtarzające się czynności tzw. manieryzmy- np. stukanie palcami, kręcenie głowy
• nieumiejętność prawidłowej zabawy przy użyciu zabawek

 

Badacze zajmujący się zaburzeniami ze spektrum autyzmu wyróżniają jego dwie główne postaci: autyzm wczesny i późny. Wczesny autyzm pojawia się już od pierwszych miesięcy życia dziecka. Objawia się brakiem nawiązywania kontaktu niemowlęcia z matką, brakiem wodzenia wzrokiem, brakiem zainteresowania otoczeniem, zabawkami, członkami rodziny. Dziecko z tą postacią choroby najczęściej w ogóle nie wykształca mowy. Postać późna autyzmu charakteryzuje się prawidłowym rozwojem dziecka do około 18 miesiąca życia, który to zostaje zaburzony przez jakieś traumatyzujące wydarzenie jak np. hospitalizacja, rozdzielenie z matką. Tak wielki szok dla dziecka powoduje jego wycofanie się w głąb „siebie”, odsunięcie z życia społecznego oraz znaczny regres w zakresie mowy, prowadzący niejednokrotnie do wtórnego mutyzmu (dziecko, które wcześniej mówiło nagle zupełnie traci tę umiejętność).

Co ciekawe obie postaci autyzmu w wieku 3 lat wyglądają zupełnie podobnie. Znaczne różnice pojawiają się później. U dzieci 6-7 letnich z wczesną postacią autyzmu zauważyć można dalsze pogłębianie się zaburzeń w miarę rozwoju dziecka. W postaci późnej natomiast zanotowano miarowe postępy w rozwoju dzieci, jednak żadne nie osiągnęło normy rozwojowej w żadnym z wcześniej zaburzonych obszarów. Zatem o ile w wieku 3 lat różnice pomiędzy postaciami autyzmu są niemalże niezauważalne, o tyle w wieku 7 lat są już znaczące i mogą zapowiadać wychodzenie z autyzmu w dzieci z postacią późną.

 

Proces tzw. „wychodzenia” z autyzmu jest niezwykle skomplikowany i długotrwały. Zaczyna się około 7 roku życia i trwa aż do dorosłości. Jednym z pierwszych objawów wychodzenia z autyzmu jest stopniowo pojawiający się rozwój mowy. Pojawienie się mowy jest uznawane za pierwszy sygnał tego procesu.

W zasadzie nie jest możliwe całkowite wyjście z zaburzenia z całkowitym ustąpieniem objawów. Młodzi dorośli często prezentują zaburzenia lękowe, przejawiające się lękiem w kontaktach z innymi, unikaniem takiego kontaktu, oraz nieuzasadnionymi reakcjami agresywnymi. Ponadto w dalszym ciągu prezentują zachowania stereotypowe tzw. manieryzmy, mają problem w kontaktach emocjonalnych i są niezdolni do odczuwania empatii.

 

Kluczową rolę w rozpoznaniu autyzmu u dziecka pełnią rodzice, którzy jako pierwsi mają możliwość zauważenia nieprawidłowości w rozwoju swojego dziecka. W późniejszym okresie życia dziecka równie istotni zaczynają być wychowawcy przedszkolni i nauczyciele, którzy z racji wykształcenia i doświadczenia zawodowego bardzo często potrafią wychwycić nawet niewielkie odchylenia. Nie zwlekajmy zatem z szukaniem pomocy u specjalistów psychiatrii dziecięcej, gdyż prawidłowo postawiona diagnoza może umożliwić lepsze zrozumienie dziecka, odpowiednią terapię i dostosowanie edukacji do aktualnych zdolności dziecka.

 

Napisany przez www.medimedic.pl: 2018-03-03