Choroba tarczycy

Tarczyca jest gruczołem wewnątrzwydzielniczym znajdującym się na szyi, tuż poniżej krtani. Zbudowana jest z dwóch płatów (prawego i lewego) połączonych węziną. Funkcją tarczycy jest produkcja hormonów tetrajodotyroniny - tyroksyny (w skrócie T4) oraz trijodotyroniny (T3), które oddziałują na prawie wszystkie komórki naszego organizmu, warunkując jego prawidłowe funkcjonowanie. Praca tarczycy jest precyzyjnie regulowana za pomocą pętli wzajemnego oddziaływania przez przysadkę mózgową wydzielającą tyreotropinę (TSH) i podwzgórze wydzielające tyreoliberynę (TRH). Budulcem niezbędnym do produkcji hormonów tarczycy jest jod, na który dzienne zapotrzebowanie u dorosłego człowieka wynosi około 150 mikrogramów. Nieprawidłowe funkcjonowanie tego istotnego gruczołu prowadzi do bardzo poważnych chorób, dlatego warto znać podstawowe objawy mogące oznaczać problemy z tarczycą.

Objawami sugrującymi niedoczynność tarczycy są: ogólne osłabienie, pogorszenie tolerancji wysiłku, wzrost masy ciała, nietolerancja zimna, obniżone ciśnienie, suchość skóry, zmniejszona potliwość, wypadanie włosów, bóle mięśni i stawów, zaparcia, zaburzenia pamięci, niestabilność emocjonalna, obniżenie nastroju łącznie z depresją. U kobiet mogą pojawić się zaburzenia miesiączkowania, a u mężczyzn zmniejszenie libido i problemy z erekcją. Warto wspomnieć, że zostały tu ujęte tylko wybrane objawy, a ich nasilenie może być różne w zależności od stopnia niedoboru hormonów. Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (choroba Hashimoto). Rozpoznanie stawiamy na podstawie badań laboratoryjnych oraz USG.

Ponieważ hormony tarczycy (T3 i T4) regulują metabolizm naszego ustroju objawy nadczynności tarczycy są w pewnym stopniu "odwrotnością" niedoczynności. O nadczynności powinniśmy myśleć gdy obserwujemy: utratę masy ciała mimo dobrego apetytu, osłabienie i nietolerancję wysiłku, nietolerancję ciepła, wzmożone pobudzenie i nerwowość, problemy ze skupieniem uwagi, bezsenność, drżenie rąk, ciepłą i potliwą skórę, wypadanie włosów, utratę siły i masy mięśniowej biegunkę, nadciśnienie. Serce, w przeciwieństwie do niedoczynności, bije szybko i mocno, odczuwalne może być jego kołatanie. U kobiet również pojawiają się zaburzenia cyklu miesiączkowego, a u mężczyzn zaburzenia erekcji. Niekiedy w nadczynności pojawia się zwiększenie obwodu szyi spowodowane przerostem tarczycy, która uciskając tchawicę może powodować duszność. Do najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy należą wole guzkowe toksyczne, oraz choroba Gravesa Basedowa.

Do chorób tarczycy należą również wole i guzki tarczycy. Wole to po prostu powiększenie tarczycy, czasami widczoczne gołym okiem jako poszerzenie obwodu szyi. Wole i guzki mogą być przyczyną nadczynności tarczycy np. wole guzkowe nadczynne, często jednak nie wytwarzają one hormonów, a ich przebieg jest bezobjawowy. Niezwykle ważne jest różnicowanie guzków łagodnych z nowotworami tarczycy. Tarczyca ze wszystkich gruczołów wydzielania wewnętrznego jest najbardziej narażona na powstanie raka. Trzeba również pamiętać, że rak tarczycy może pojawić się w każdym wieku, także u ludzi młodych! W początkowym stadiach nie różni się on niczym od guzków łagodnych i często jest całkowicie bezobjawowy. Jedynym sposobem wczesnego rozpoznania zmiany złośliwej jest USG tarczycy obrazujące podejrzane zmiany guzkowe, oraz biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (tzw. BAC).