Otyłość

Obserwuje się alarmujące tempo przyrostu masy ciała na całym świecie, zarówno na uprzemysłowionym zachodzie jak i w krajach rozwijających się, gdzie problem otyłości staje się widoczny jeszcze przed całkowitym zlikwidowaniem niedożywienia. W badaniach WHO MONICA stwierdzono, że w większości z 48 badanych krajów (głównie w Europie) 50-75 % populacji w wieku 35-64 lat miało nadwagę lub otyłość. Częstość występowania otyłości w Europie określa się na 20-30 % mężczyzn i 15-30 % kobiet. W Polsce w badaniach Pol MONICA stwierdzono nadwagę u ponad 65 % populacji, w tym otyłość u około 30 % kobiet i 20 % mężczyzn. Krzywa otyłości gwałtownie wzrasta powyżej 30 roku życia i wyhamowuje dopiero powyżej 60 roku życia. Coraz częstsze występowanie otyłości u dzieci spowodowało powstanie nowej jednostki chorobowej w pediatrii, cukrzycy typu II dziecięcej.

Otyłość jest chorobą przewlekłą charakteryzującą się zwiększeniem tkanki tłuszczowej, u mężczyzn powyżej 20 %, u kobiet powyżej 30 % masy ciała. Dla celów praktycznych w diagnostyce otyłości posługujemy się wskaźnikiem masy ciała i pomiarem obwodu w talii.

 

Bardzo praktycznym wskaźnikiem dla rozpoznania typu otyłości jest stosunek obwodu talii do obwodu bioder (WHL – waist to hip ratio). Obwód talii mierzy się w połowie odległości między dolnym brzegiem łuku żebrowego i górnym grzebieniem kości biodrowej, a obwód bioder na wysokości stawów biodrowych. Wyróżnia się dwa typy otyłości:

brzuszny (trzewny, androidalny „jakbłkowy”)

pośladkowo-udowy („gruszkowy”)

WHR w otyłości brzusznej u kobiet wynosi poniżej 0,85, u mężczyzn poniżej 1,0; niższe wartości WHR wskazują na otyłość pośladkowo-udową ( „gruszkową”). W trakcie szeroko zakrojonych badań epidemiologicznych wykazano, że obwód talii bardzo dokładnie koreluje z odpowiednimi zakresami BMI, stąd jest też łatwym i bardzo adekwatnym sposobem kontroli wyników odchudzania.

 

Otyłość stanowi bardzo istotne zagrożenie dla życia i zdrowia. Osoby otyłe wielokrotnie częściej chorują na cukrzyce typu II, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy profil lipidowy. Otyłość istotnie zwiększa zagrożenie miażdżycą, chorobą wieńcową, udarem mózgu, prowadzi do niewydolności krążenia oraz niewydolności oddechowych. Lekarze zajmujący się leczeniem nadciśnienia tętniczego stworzyli nawet algorytm, w którym każdy kilogram spadku masy ciała przelicza się na spadek ciśnienia tętniczego w milimetrach słupa rtęci. W otyłości dużego stopnia nadciśnienie stwierdza się u 70 % osób. Zespołem chorobowym, który nieodłącznie związany jest z otyłością jest zespół metaboliczny. Zespół metaboliczny można rozpoznać jeśli stwierdzamy u pacjenta obecność co najmniej trzech z pięciu poniżej wymienionych czynników.

otyłość brzuszna (obwód talii >102 cm u mężczyzn i > 88 cm u kobiet)

stężenia triglicerydów > 150 mg/dl

niskie stężenie HDL cholesterolu < 40 mg/dl u mężczyzn; < 50 mg/dl u kobiet

nadciśnienie > 130/85 mm/Hg

stężenie glukozy na czczo > 110 mg/dl (6.1 mmol/l)

 

Otyłość zmniejsza podatność klatki piersiowej i płuc, powoduje nieprawidłową wentylację i zmniejsza nasycenie krwi tlenem, a co za tym idzie znacznie częściej u osób otyłych występuje zespół bezdechu w czasie snu prowadzący do zaburzeń rytmu serca. U młodych kobiet otyłość wiążę się z trudnością zajścia w ciążę, jak również często występującymi patologiami w czasie ciąży i licznymi powikłaniami w czasie porodu. W okresie pomenopauzalnym zmiana czynności hormonalnej – spadek poziomu estrogenów powoduje istotne zwiększenie masy ciała. Czynniki psychospołeczne związane z zakończeniem pracy zawodowej, zmianą roli społecznej, obniżenie nastroju i tendencje do depresji wpływają również na zwiększenie ilości spożycia pokarmów i spadek aktywności fizycznej i w konsekwencji otyłość. U mężczyzn brzuszny typ otyłości zwiększa zagrożenie chorobą wieńcową i zawałem serca, który może być śmiertelny zwłaszcza u młodych mężczyzn.

Obciążenie nadmierną masą ciała zarówno u mężczyzn jak i kobiet prowadzi do nasilenia się zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawów biodrowych, kolanowych i kręgosłupa – szczególnie dotyczy to odcinka lędźwiowego kręgosłupa, który z naturalnych przyczyn ulega największemu przeciążeniu. W przypadku młodych kobiet, których przeciętna masa ciała wynosiła w młodości 50-60 kilogramów po 40 roku życia ulega czasem podwojeniu. Stawy częściowo już zużyte w procesie dotychczasowego życia są dodatkowo przeciążone zwiększoną masą ciała, powoduje to uszkodzenie powierzchni stawowych, uszkodzenie chrząstki na powierzchniach stawowych, długotrwale dziejący się proces tego typu prowadzi do całkowitego zniszczenia stawu. W chwili obecnej dzięki możliwością medycyny regeneracyjnej można odbudowywać chrząstkę stawową za pomocą komórek macierzystych i Orthokine.

Nadwaga i otyłość znacznie częściej prowadzą do powstawania niewydolności żylnej, przede wszystkim w zakresie kończyn dolnych - powstawania głównie żylaków podudzi i wyższych partii nóg. Również kamica żółciowa i różne nowotwory częściej występują u ludzi otyłych. Otyłość może istotnie modyfikować przebieg wielu chorób, pogarsza ona przebieg rehabilitacji pooperacyjnej, może utrudnić przebieg niektórych zabiegów operacyjnych.

 

Napisany przez www.medimedic.pl: 2017-02-27