Pasożyty

Pasożyty ludzkie są to organizmy czerpiące korzyść ze współżycia z człowiekiem, jednocześnie przynosząc mu szkody. W Polsce najczęściej mamy do czynienia z pasożytami przewodu pokarmowego (owsiki, tasiemce, glisty ludzkie, giardia lamblia) i skóry (świerzb, wszy). W poniższym artykule opiszę przede wszystkim pasożyty żerujące w przewodzie pokarmowym.

Owsiki

Pasożytami najczęściej atakującymi przewód pokarmowy, są owsiki ludzkie. Zarażają się głównie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Są one pasożytami niewielkich rozmiarów. Dorosłe osobniki żeńskie osiągają 8-13mm, a męskie 2-5mm. Pasożyty charakteryzuje obecność tak zwanego cyklu życiowego, który opisuje poszczególne formy rozwojowe pasożytów i miejsca ich dojrzewania, drogi zakażenia, oraz przenosicieli. Owsiki ludzkie żerują tylko na człowieku, który jest wyłącznym źródłem zakażenia innych osób. Jaja pasożyta składane są w okolicy odbytu. Zazwyczaj z powodu nieodpowiedniej higieny, dotykania i drapania przedostają się na ręce, a z nich na inne przedmioty i ludzi. Jeśli jaja przedostaną się do jamy ustnej, trafiają do jelita cienkiego, gdzie wylęgają się larwy owsika. Dorosłe owsiki żerują w jelicie grubym. Z niego zapłodnione osobniki żeńskie wędrują w nocy do okolicy odbytu, gdzie składają jaja. Proces ten związany jest ze świądem odbytu, który zmuszając do drapania, sprzyja rozprzestrzenianiu się pasożyta. Choroba powodowana przez owsiki nazywa się owsicą. Najczęstsze objawy to spadek apetytu, obniżenie masy ciała, bladość skóry i cienie pod oczami oraz osłabienie. Pojawiają się problemy ze snem (bezsenność, koszmary), nerwowość i wspomniany wcześniej świąd odbytu. U niektórych dzieci pojawiają się dodatkowe objawy takie jak: problemy z koncentracją, zgrzytanie zębami (głównie w nocy podczas snu), obgryzanie paznokci. Zdarza się, że owsica przebiega bezobjawowo. Diagnostyka opiera się na badaniu kału na obecność owsików i pobraniu wymazu z odbytnicy. Wymazy pobiera się rano przed wypróżnieniem i umyciem. W leczeniu oprócz leków przeciwpasożytniczych należy zastosować się do odpowiednich zaleceń higienicznych.

Giardia Lamblia

Jest drugim dość powszechnym pasożytem przewodu pokarmowego. Również częściej występuje u dzieci niż u dorosłych. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie zanieczyszczonej cystami pasożyta żywności lub wody. Może przenosić się także przez brudne ręce. Cysty są bardzo odporne i potrafią przetrwać kilka miesięcy w zimnej wodzie. W dwunastnicy z każdej cysty powstają dwa trofozoity (kolejna forma rozwojowa pasożyta). Trofozoity namnażają się w jelicie cienkim. Mają one zdolność przyczepiania się do śluzówki jelita za pomocą specjalnego dysku. Wraz z wędrówką pasożyta w kierunku jelita grubego dochodzi do powstawania cyst, które wydostają się z kałem i mogą zakażać kolejne osoby. Źródłem zakażenia jest przede wszystkim człowiek, ale możliwa jest też droga zwierzę – człowiek. Chorobą wywoływaną przez pasożyta jest giardioza. Po kilku do kilkunastu dniach od zakażenia pojawiają się pierwsze objawy choroby: biegunka, nudności, wymioty. Choroba może przejść w stadium przewlekłe. Objawami są naprzemienne zaparcia i biegunki, spadek apetytu, bóle brzucha, nudności, zgaga, odbijanie, a także bóle głowy, osłabienie i stany podgorączkowe. U dzieci mogą pojawić się skórne odczyny alergiczne na obecność pasożyta. Wykrycie pasożyta opiera się na badaniu kału oraz badaniu materiału z dwunastnicy pobranego podczas badania endoskopowego.

 

 

Glista ludzka

Dojrzałe osobniki żyją w świetle jelita cienkiego, osiągając długość 145-320mm (samce) i 200-520mm (samice). Osobniki żeńskie produkują 200 tysięcy jaj dziennie, które są wydalane z kałem. Wydalone jaja potrzebują zazwyczaj 2-3 tygodni dojrzewania, zanim będą mogły zakazić człowieka. Jaja poprzez zanieczyszczoną odchodami ludzkimi glebę dostają się do przewodu pokarmowego. Larwy wylęgają się w jelicie cienkim, przechodzą przez ścianę jelita i dostają się kolejno do wątroby, układu krwionośnego i płuc. W płucach larwy przedostają się do światła pęcherzyków płucnych, następie do gardła, gdzie są odruchowo połykane. Podczas wędrówki przez organizm człowieka dojrzewają, osiągając pełną dojrzałość w jelicie cienkim. Choroba wywołana przez glisty ludzkie to glistnica lub inaczej askarioza (od nazwy łacińskiej pasożyta-Ascaris lumbricoides). Początkowe objawy związane są z wędrówką pasożyta. Docierając do płuc, powodują objawy zapalenia płuc: kaszel, duszność, gorączka. Czasami zdarzają się bardzo niebezpieczne krwotoki z płuc. Dojrzałe glisty pasożytujące w jelicie powodują przede wszystkim bóle brzucha, nudności, wymioty, obniżenie apetytu, problemy ze snem, zgrzytanie zębami. U dzieci dochodzi do nieprawidłowego rozwoju fizycznego i umysłowego. Mogą pojawić się odczyny alergiczne związane z pasożytem: astma, wysypki skórne, obrzęki. Wykrywanie opiera się na badaniu obecności jaj w kale. Glistnica jest niebezpieczną chorobą, ale na szczęście coraz rzadziej występującą w Polsce. Sporadycznie zdarzają się również zakażenia glistą psią i kocią, zwłaszcza u dzieci nieprzestrzegających zasad higieny związanych z kontaktami ze zwierzętami.

Tasiemce

Są liczną grupą pasożytów obejmującą wiele gatunków. Do najczęściej występujących zaliczamy: bruzdogłowca szerokiego, tasiemca nieuzbrojonego i tasiemca uzbrojonego. Człowiek może być żywicielem ostatecznym (w organizmie człowieka dochodzi do powstania dorosłej, rozmnażającej się płciowo formy pasożyta) lub pośrednim (nie dochodzi do rozwoju form dojrzałych, a w ciele człowieka bytują larwy). Dorosłe osobniki żyją w jelicie, osiągając nawet 20 metrów długości w przypadku bruzdogłowca szerokiego i 5 m w przypadku tasiemca nieuzbrojonego. Do zakażenia dochodzi poprzez spożycie surowego mięsa zwierząt zawierającego larwy (człowiek jest wtedy żywicielem ostatecznym) lub jaj wydostających się z kałem (człowiek jest wtedy żywicielem pośrednim). Do objawów obecności dojrzałej formy tasiemca w przewodzie pokarmowym zaliczamy: bóle brzucha i dyskomfort, nudności, spadek apetytu, wymioty, biegunki lub zaparcia, bóle i zawroty głowy. Najbardziej niebezpieczną sytuacją jest spożycie jaj tasiemca uzbrojonego obecnych w kale świni (np. poprzez zanieczyszczone nawozem owoce i warzywa). Człowiek staje się wtedy żywicielem pośrednim i dochodzi do rozwoju choroby zwanej wągrzycą. Larwy pasożyta lokalizują się w wielu narządach, między innymi w mózgu. Przebieg choroby jest gwałtowny i może zagrażać życiu. Na szczęście choroba ta występuje wyjątkowo rzadko. W celu wykrycia tasiemca należy wykonać badanie kału na obecność jaj lub proglotydów (fragmentów ciała) pasożyta.

Podstawową metodą wykrycia pasożytów przewodu pokarmowego jest badanie kału. Czasami o obecności pasożytów mogą świadczyć zmiany w badaniach krwi (morfologii). Zaliczamy do nich wzrost liczby eozynofilów (jednej z populacji białych krwinek) oraz niedokrwistość. Najczęstszą chorobą pasożytniczą przewodu pokarmowego jest owsica, która dotyczy głównie populacji dziecięcej. Należy pamiętać, że w przypadku zaobserwowania zmian w zachowaniu dziecka, nerwowości, braku apetytu powinniśmy wykonać badania na obecność pasożytów. W naszym Centrum Medycznym Medi-Medic jest możliwość wykonania wszelkich niezbędnych badań- zarówno z kału jak i z krwi. Przyjmuje u nas również gastroenterolog, który pomoże znaleźć przyczynę dolegliwości i zaproponuje skuteczne leczenie.

 

 

Napisany przez www.medimedic.pl: 2017-07-31