Rehabilitacja po operacji ACL ( więzadła krzyżowego przedniego)

Rehabilitacja po operacji ACL ( więzadła krzyżowego przedniego)

W poniższym artykule skupimy się głównie na rehabilitacji, gdyż cały mechanizm zerwania tego więzadła został opisany w zakładce ortopedia.

Plan rehabilitacji

1. Przygotowanie do operacji (fizjoterapia przedoperacyjna)

Przygotowanie stawu kolanowego przez:

• Zmniejszenie bólu
• Zmniejszenie wysięku
• Wzmocnienie stabilizatorów zastępczych stawu kolanowego
• Wzmocnienie mięśni kończyny dolnej
• Poprawa  i zwiększenie zakresu ruchu w stawie kolanowym
• Poprawa  stabilizacji przez ćw. propriocepcji i sensomotoryki
• Nauka prawidłowego stereotypu i wzorca chodu ( bądź jego odzyskanie )

2. Wczesna faza pooperacyjna

To jest faza ostra trwająca około 14 dni, czyli aż do zdjęcia szwów.[.1.]

Cel fizjoterapii:

• Zmniejszenie obrzęku, stanu zapalnego i dolegliwości bólowych

Należy zadbać o budowanie propriocepcji oraz odzyskanie kontroli mięśniowej w warunkach odciążenia. Pacjenta należy nauczyć chodzić o kulach z obciążaniem kończyny tylko do granicy bólu zgodnie z zasadą, że gojąca się tkanka nie powinna być przeciążana.[.2,3,4.]

Wprowadza się delikatne ćwiczenia bierne wykonywane przez terapeutę. Po takich ćwiczeniach powinno się schładzać kończynę. Można dołączyć również pole magnetyczne, które pomoże zmniejszyć obrzęk i stan zapalny.

W czasie przerw między ćwiczeniami kończyna powinna być w elewacji (tzn. staw skokowy wyżej niż kolanowy, staw kolanowy wyżej niż biodrowy). Dodatkowo wykonywanie delikatnej mobilizacji rzepki zapobiega konfliktowi w stawie rzepkowo-udowym.[.4.]

3. Faza powrotu funkcji stawu (od zdjęcia szwów- do około 9 tygodnia)

W tej fazie pacjent dostaje dokładne wytyczne odnośnie ćwiczeń i profilaktyki domowej. Fizjoterapia powinna być stosowana przynajmniej  3 razy w tygodniu.[.1.]

Cel fizjoterapii:

• Zwiększanie zakresu ruchu w stawie kolanowym
• wzmacnianie siły i masy mięśniowej
• ulepszenie koordynacji, kontroli mięśniowej i propriocepcji

Po upływie około 6 tygodni zgięcie w stawie kolanowym powinno wynosić ok. 90 stopni (Brotzmann podaje, że po 2 tyg.) , natomiast po upływie 9 tygodni powinno wahać się w granicy 120 stopni. [.1.]

4. Okres stopniowego powrotu do aktywności

W tym etapie dąży się do uzyskania pełnego zakresu ruchu w stawie kolanowym, zwiększa się także intensywność, liczba i rodzaj ćwiczeń. Prowadzi się trening siłowy i wytrzymałościowy w otwartych i zamkniętych łańcuchach kinetycznych, którego celem jest uzyskanie siły mięśniowej odpowiadającej co najmniej 85%  siły kończyny zdrowej. Powinno uzyskać się pełną stabilność stawu.[.5.]

5. Etap powrotu do pełnej aktywności sportowej

Ten etap powinien nastąpić dopiero po około 9 miesiącach od zabiegu operacyjnego. Warunkiem rozpoczęcia uprawiania sportu na pełnym obciążeniu jest: bezbolesny, pełen zakres ruchu w stawie, siła mięśniowa i wyniku w testach funkcjonalnych ok. 85-90% siły i masy mięśniowej w porównaniu z kończyną zdrową.[.5.]

Bibliografia:

1. Hagner W., Stec G.: „ Urazy stawu kolanowego cz. I więzadło krzyżowe przednie.” Podręcznik dla  kierunku fizjoterapia Bydgoszcz 2004, s. 76-80

2.Wilk K., Andrews  J., Clancy W., Crockett H., O Mara J.: Rehabilitation Programs of PCL Injured and Reconstructed Knee. J. Sports Rehab. 1999 vol. 8 s. 333-361

3. Wilk K., Andrews J.: Current Concepts in the Treatment of ACL Distruption J.O.S.P.T. 1992 vol. 15 s. 279-293

4.Milewska M., Mańka J.: Propozycja programu usprawniania po rekonstrukcji więzadła krzyżowego tylnego stawu kolanowego z użyciem autoprzeszczepu ze ścięgna mięśnia prostego uda. Carolina Medical Center, Tom 1, Numer 2 Czerwiec 2001

5.Pasierbiński A., Jarząbek A.: „ Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego” Medicina Sportiva. 2002,6, sup.2