Nietrzymanie moczu to sytuacja, w której występujący brak kontroli oddawania moczu prowadzi do problemów z zachowaniem prawidłowej higieny, a także bardzo często utrudnia kontakty międzyludzkie. Nie jest to choroba sama w sobie, lecz objaw, który może być manifestacją wielu zaburzeń o charakterze czynnościowym lub organicznym (związanym z nieprawidłową budową/wadą układu moczowego). Niejednokrotnie problemem nie okazuje się układ moczowy, lecz układ nerwowy, którego zadaniem jest sterowanie prawidłowymi napięciami mięśni biorących udział w mikcji. Problem dotyczy głównie kobiet w wieku pomenopauzalnym, chociaż może pojawić się wcześniej- już w wieku rozrodczym. Odsetek kobiet zmagających się z tym problemem jest bardzo duży- aż 36% kobiet w wieku rozrodczym skarży się na objawy nietrzymania moczu i aż 60% kobiet w okresie menopauzy. Szacuje się, że 70-80% zgłoszeń kobiet do lekarza z powodu chorób układu moczowego dotyczy właśnie problemów z kontrolą mikcji.
Do najczęstszych czynników ryzyka wystąpienia nietrzymania moczu należą:
Sam proces mikcji polega na synchronicznej pracy dwóch mięśni głównych- zwieracza cewki moczowej oraz wypieracza pęcherza moczowego oraz kilku mięśni pełniących funkcję dodatkową. Mięśnie te pracują naprzemiennie- w czasie oddawania moczu wypieracz się kurczy, a zwieracz ulega rozluźnieniu, co umożliwia wypływ moczu. W sytuacji odwrotnej- zwieracz cewki moczowej się zaciska, a wypieracz pęcherza moczowego ulega rozluźnieniu, co umożliwia gromadzenie moczu w pęcherzu moczowym. Cały proces jest sterowany za pomocą układu nerwowego i regulacji ciśnień w pęcherzu moczowym.
W diagnostyce i leczeniu wyróżnia się kilka typów zaburzenia, z czego dwa są najistotniejsze:
wysiłkowe nietrzymanie moczu- jest konsekwencją nieprawidłowości mechaznizmu zwieraczowego (zaburzona ruchomość szyi pęcherza moczowego/nieprawidłowa praca zwieraczy). Polega na mimowolnym wypływie moczu podczas sytuacji związanych ze wzrostem ciśnienia śródbrzusznego- praca fizyczna, kaszel, kichanie, przy czym nie notuje się zwiększonego parcia na mocz czy zwiększonej częstości mikcji. Ciśnienie generowane w jamie brzusznej przekracza możliwości osłabionych zwieraczy w układzie moczowym, co powoduje, że są one nieszczelne i przepuszczają niewielkie porcje moczu. Wyróżniamy 3 stopnie zaburzenia, zależnie od nasilenia.
- stopień I - wyciek moczu występuje tylko w pozycji pionowej, podczas silnego i nagłego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej (kaszel, śmiech)
- stopień II - nietrzymanie występuje prawie stale podczas napinania mięśni brzucha w trakcie chodzenia, skakania
- stopień III - do wycieku dochodzi nawet w pozycji leżącej, podczas niewielkiego wzrostu ciśnienia
naglące nietrzymanie moczu- jest to mimowolne popuszczanie moczu, spowodowane zupełnym brakiem kontroli nad skurczami mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, co może być spowodowane jego niestabilnością lub nadmierną wrażliwością na pobudzenia nerwowe. Objawami tego typu nietrzymania moczu jest zupełnie bezwiedne oddawania moczu, poprzedzone uczuciem silnego parcia, a także co najmniej dwukrotne oddawanie moczu w nocy.
Diagnostyka nietrzymania moczu jest bardzo szeroka i zależy od rodzaju oraz stopnia nasilenia objawów, z którymi zgłasza się pacjentka. Oprócz dokładnego wywiadu lekarskiego (ilość mikcji w ciągu dnia, średnia objętość moczu) oraz typowego badania ginekologicznego (ocena prawidłowości budowy narządów miednicy małej), wykonuje się szereg badań mających na celu określenie typu oraz stopnia nasilenia dolegliwości.
Należą do nich:
- badanie moczu oraz posiew moczu
- USG jamy brzusznej w poszukiwaniu nieprawidłowości anatomicznych oraz patologii układu moczowego (zaleganie moczu, wodonercze)
- test podpaskowy (ocenia nasilenie nietrzymania)
- test patyczkowy (tzw Q-tip test)- ocenia obecność nadmiernej ruchomości szyi pęcherza moczowego i cewki moczowej
- badanie urodynamiczne, na które składa się cystometria, profilometria cewkowa oraz uroflowmetria. Są to badania oceniające pojemność pęcherza moczowego, jego reaktywność na poszczególne wartości ciśnień wewnątrz, a także obecność wycieku podczas zwiększonego ciśnienia w jamie brzusznej.
Nie każda kobieta wymaga wykonania wszystkich badań. Jeśli leczenie zachowawcze włączone na początku diagnostyki daje dobre efekty- dalsza diagnostykę można wstrzymać. Jest ona skierowana szczególnie do tych kobiet, dla których leczenia zachowawcze jest niewystarczające do zmniejszenia objawów.
Leczenie nietrzymania moczu można podzielić na dwa podstawowe typy- postępowanie zachowawcze i chirurgiczne. Pierwszy z nich jest terapią z wyboru u prawie każdej kobiety na początku leczenia. Obejmuje ono trening pęcherza moczowego i wykształcenie prawidłowych nawyków związanych z oddawaniem moczu, kinezyterapię (czyli odpowiednie ćwiczenia mięśni dna miednicy tzw. mięśni Kegla), a także leczenie farmakologiczne (np. leki przeciwzapalne czy hormony). Do leczenia małoinwazyjnego można również zaliczyć ostrzykiwanie okolicy okołocewkowej np. osoczem bogatopłytkowym czy silikonem, co
mechanicznie pomaga zmniejszyć przeciekanie moczu.
Kolejną dużą grupą jest leczenie chirurgiczne. Istnieje kilka technik, które można w skrócie podzielić na dwie grupy- operacje podpierające (plastyka pochwy, szwy podcewkowe, korekta cysto- i rectocele) oraz operacje podwieszające (np. operacja metodą Burcha, operacje pętlowe, operacje beznapięciowe). Najlepsze efekty przynosi z reguły pierwsza operacja, każda kolejna jest mniej skuteczna i obarczona większym ryzykiem powikłań pooperacyjnych.
Jak widać, problem nietrzymania moczu jest sytuacją dość złożoną, a także jej leczenie może być zróżnicowane. Dlatego tak ważne jest odpowiednie rozpoznanie problemu i zgłoszenie się do specjalisty, który poprowadzi dalszą diagnostykę.
W naszym centrum medycznym można skorzystać z wizyty u doświadczonego specjalisty w dziedzinie ginekologii i położnictwa -dr.n.med. Piotra Kwiecińskiego, który przeprowadzi wywiad lekarski, zaproponuje stosowne badania dodatkowe i postawi odpowiednie rozpoznanie. W Medi-Medic- prócz leczenia zachowawczego- dostępne jest także leczenie wysiłkowego nietrzymania moczu I stopnia pod postacią ostrzykiwania okolicy okołocewkowej osoczem bogatopłytkowym, które także wykonuje dr.Kwieciński.
Napisany przez www.medimedic.pl: 2019-01-09
KolbudyMedi-Medic Centrum Medyczne 83-050, Kolbudy, ul. Przedszkolna 46 Województwo Pomorskie
|
GdańskMedi-Medic Centrum Medyczne 80-262, Gdańsk, ul. Staszica 6/2 Województwo Pomorskie rejestracjagdansk@medimedic.pl
|