Ultrasonografia Pediatryczna

Ultrasonografia jest w ostatnich czasach bardzo prężnie rozwijająca się metodą diagnostyki wielu schorzeń wieku dziecięcego. Powodów jest wiele - coraz większa dostępność aparatów USG, niski koszt badania, dobra tolerancja przez małego pacjenta. Jednak zdecydowanie najważniejszym czynnikiem jest to, że ultrasonografia jest absolutnie nieszkodliwą i w 100% bezpieczną metodą obrazowania nawet u najmłodszych dzieci. Wszystko to sprawia, że lekarze chętnie korzystają z aparatów USG w celu wykrycia różnych patologii - wad wrodzonych, ostrych stanów chorobowych, powikłań po trudnym porodzie/powikłań wcześniactwa.

Jednym z najczęściej wykonywanych badań ultrasonograficznych u niemowląt jest badanie stawów biodrowych, potocznie nazywane "USG bioderek". Jest to jedno zbadań przesiewowych, mających na celu fachową ocenę prawidłowości budowy stawów biodrowych i jak najwcześniejsze wykrycie objawów dysplazji biodrowej, która jest najczęstszą wrodzoną patologią narządu ruchu u dzieci. Standardowo wykonuje się to badanie po 6 tygodniu życia, ale nie później niż po ukończeniu 12 tygodnia. Najczęściej skierowanie matka otrzymuje przy wypisie dziecka ze szpitala po narodzinach lub na pierwszej wizycie u pediatry.

Samo badanie polega na obejrzeniu stawu biodrowego oraz okolicznych tkanek, ocenie stopnia rozwoju, stosunków przestrzennych i wykryciu ewentualnych patologii, mogących świadczyć o dysplazji. Jest to możliwe dzięki temu, że po narodzeniu staw biodrowy zbudowany jest z chrząstki stawowej, a nie kości - z jednej strony umożliwia to rozwój stawów u dzieci, z drugiej jednak stwarza ryzyko pewnych nieprawidłowości. Prawidłowo staw zbudowany jest z panewki oraz głowy kości udowej, umiejscowionej w panewce, która ją otacza i utrzymuje w prawidłowym położeniu. Czasami jednak zdarza się, że panewka stawowa jest zbyt płytka i głowa kości udowej nie jest stabilnie usytuowana tylko "ślizga" się po panewce, co stwarza bardzo duże ryzyko różnego rodzaju urazów jak np. zwichnięcia stawu. Powoduje to zaburzenie rozwoju ruchowego dziecka, uniemożliwiając mu prawidłowy chód i powodując wady postawy.

Badanie jest całkowicie bezpieczne, nieinwazyjne i bardzo dobrze tolerowane przez dzieci. Nie wymaga żadnego przygotowania. Do badania należy położyć dziecko na kozetce ze zdjętą pieluszką. Lekarz nałoży na okolicę stawu biodrowego specjalny żel, który ułatwia przechodzenie fal ultradźwiękowych i przyłoży głowicę USG. Odpowiednio nią poruszając, jest w stanie zobrazować na monitorze budowę stawu i ocenić odpowiednie wymiary. Badanie jest komfortowe, a dziecko najczęściej je przesypia. W przypadku wyniku prawidłowego nie prowadzi się dalszej diagnostyki, natomiast w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości badanie będzie wykonywane kontrolnie co kilka tygodni.

Skąd się bierze dysplazja? Możliwych przyczyn jest kilka, a najczęściej wymienia się podłoże genetyczne (rodzinne występowanie schorzenia), wpływ hormonów ciążowych matki oraz nieprawidłowe ułożenie dziecka w łonie matki.

Diagnoza nie jest w żadnym wypadku powodem do paniki, gdyż przy odpowiednim prowadzeniu mali pacjenci wracają do zupełnego zdrowia. Najczęściej ortopedzi zalecają noszenie przez dziecko specjalnej ortezy, co powoduje, że stawy są ustawione w odpowiedni sposób i rozwijają się prawidłowo.

Drugim badaniem, do którego wykorzystuje się ultradźwięki jest USG przezciemiączkowe.

Jest to wiarygodna i dokładna metoda obrazowania ośrodkowego układu nerwowego, czyli mózgu dziecka. Tego typu badanie jest możliwe do wykonania dzięki temu, iż dzieci rodzą się z niezrośniętymi kośćmi czaszki, między którymi występują "okienka" zwane ciemiączkami, zbudowane z tkanki przepuszczalnej dla ultradźwięków (tkanka kostna jest nieprzepuszczalna dla fali ultradźwiękowej). To właśnie dzięki tym okienkom możliwe jest przyłożenie głowicy aparatu do skóry głowy dziecka i zobrazowanie mózgu. Możliwość ta jednak zanika około pierwszego roku życia, gdyż w tym czasie dochodzi do zarośnięcia ciemiączek.

USG przezciemiączkowe jest bardzo dobrą metodą do diagnostyki krwawień do komór mózgu, krwawień okołokomorowych i śródmiąższowych, co jest niezwykle istotne w przypadku wcześniaków, dzieci z trudnych porodów, w tym porodów przedłużonych i kleszczowych. Ponadto w trakcie badania można ocenić budowę i stopień rozwoju mózgowia. Dzięki USG lekarz może również stwierdzić obecność guzów, torbieli czy innych zmian ogniskowych. Ultrasonografia przy użyciu zjawiska Dopplera umożliwia nam ocenę przepływów krwi w tętnicach i żyłach wewnątrzczaszkowych oraz stwierdzenia nieprawidłowości anatomicznych w obrębie naczyń krwionośnych. Badanie jest zupełnie bezbolesne, nieinwazyjne i niewymagające jakiegokolwiek przygotowania. Jest idealną metodą na początku diagnostyki wielu schorzeń genetycznych, neurologicznych i pourazowych oraz wskazuje, w którym przypadku klinicznym niezbędne jest wykonanie badania przy użyciu rezonansu magnetycznego (MRI).

Istotny również jest fakt, że ze względu na swoje bezpieczeństwo USG przezciemiączkowe daje możliwość kontrolnego powtarzania bez niekorzystnego wpływu na zdrowie dziecka (brak narażenia na szkodliwe promieniowanie, mogące powodować zaburzenia wzrostu i rozwoju, uszkodzenia wzroku, skóry, układu nerwowego i wielu innych).

Napisany przez www.medimedic.pl: 2018-08-10