Udar mózgu

Udar mózgu to jedna z chorób, której obawiają się chyba wszyscy, a szczególnie osoby starsze. Nic w tym dziwnego- przychodzi niespodziewanie, sieje spustoszenie i bardzo często pozostawia trwałe zmiany, niejednokrotnie czyniące człowieka niepełnosprawnym i zależnym od opieki osób trzecich. Czym jest zatem udar mózgu i w jaki sposób go rozpoznać na tyle szybko, aby wdrożone leczenie uchroniło nas od jego konsekwencji?

Udar w piśmiennictwie jest definiowany jako nagłe wystąpienie ogniskowych (częściowych) lub uogólnionych zaburzeń pracy mózgu, które są spowodowane nieprawidłowym przepływem krwi przez naczynia mózgowe i trwają powyżej 24 godzin. Można jednak rozpoznać udar wcześniej, np gdy potwierdzimy obecność jednoznacznych zmian w badaniach neuroobrazowych, objawy ustąpią po leczeniu trombolitycznym (rozpuszczającym skrzepy) lub pacjent umrze w ciągu 1 doby od rozpoczęcia objawów. W przypadku, gdy nie można spełnić powyższych kryteriów, gdyż objawy ustąpią w ciagu mniej niz 24 h lub nie można uwidocznić ogniska niedokrwiennego w badaniach obrazowych, rozpoznaje się tzw TIA czyli przemijający napad niedokrwienia mózgu.

W zależności od przyczyny i patomechanizmu, możemy wyróżnić podstawowe dwa typy udaru:

udar niedokrwienny - stanowi on większość, bo aż około 80% przypadków. Jest konsekwencją zamknięcia światła tętnicy mózgowej i przez to ograniczenia dopływu krwi do mózgu. Przyczyn takiego stanu może być wiele, a do najczęstszych z nich należą:

- zamknięcie tętnicy przez blaszkę miażdżycową- miażdżyca dużych naczyń domózgowych (tetnice kręgowe, szyjne) lub tych występujących w mózgu.

-zatory naczyniowe związane z migotaniem przedsionków, zaburzeniami kurczliwości, wadami zastawkowymi serca, drożnym otworem owalnym w sercu (tzw zatory sercowe)

-zatory związane z zapaleniem wsierdzia

-układowe choroby zapalne naczyń krwionośnych

udar krwotoczny - to około 15 % udarów. W tej grupie wyróżniamy dwa typy krwawień- śródmózgowe ( krwawienie do tkanki mózgowej z pękniętego naczynia krwionośnego) oraz krwawienie podpajęczynówkowe, czyli wylew krwi do przestrzeni podpajeczynówkowej z pękniętego tętniaka lub innej wady naczyniowej

Do czynników ryzyka rozwoju udaru mózgu można zaliczyć: palenie papierosów, nieleczone lub nieprawidłowo leczone nadciśnienie tętnicze, migotanie przedsionków, nieprawidłowo leczoną cukrzycę, wysoki poziom cholesterolu, nadmierne spożywanie alkoholu czy brak aktywności fizycznej.

Objawy udaru moga być bardzo różne, gdyż zależą od miejsca, a także nasilenia.

Należą do nich:

• objawy niedowładu, porażenia różnych części ciała (kończyn, twarzy, całej połowy ciała)
• zaburzenia czucia pod postacią przeczulicy lub niedoczulicy/braku czucia
• zaburzenia widzenia- niedowidzenie jednostronne, zwężenie pola widzenia
• afazja czyli zaburzenia mowy- niezrozumiała, bełkotliwa mowa
• zaburzenia równowagi, uczucie spadania, chodzenie na szeroko rozstawionych nogach
• zawroty głowy, zaburzenia oddychania, napady padaczkowe
• urata przytomności aż do natychmiastowej śmierci

Przebieg udaru może być bardzo różny. U jednej osoby będzie on niewielki z brakiem lub ledwo zauważalnymi objawami np pod postacią zaburzeń widzenia, natomiast u innej osoby duże ognisko niedokrwienne może spowodować ciężkie objawy z połowicznym porażeniem, afazją, zaburzeniami oddychania czy utratą przytomności lub nagłą śmiercią.

Głównym czynnikiem zwiększającym szansę na uniknięcie trwałych zmian spowodowanych niedokrwieniem jest czas. Stąd tak ważne jest jak najszybsze rozpoznanie już początkowych objawów i natychmiastowe wezwanie pomocy medycznej. Wdrożenie odpowiedniej diagnostyki oraz leczenia w ciągu pierwszych godzin stanowi jeden z najważniejszych czynników zmniejszającyc ryzyko śmierci i kalectwa.

W terapii udaru mózgu stosuje sie kilka metod leczniczych w zależności od typu udaru, czasu od wystąpienia pierwszych objawów czy stanu zdrowia chorego. Należą do nich: kwas acetylosalicylowy (ASA), leczenie trombolityczne tPA(rozpuszczające skrzep), stosowanie heparyny niefrakcjonowanej. Leczenie chirurgiczne zarezerwowane jest do krwawień podpajęczynówkowych, gdzie niezbędne jest zaopatrzenie pęknietego naczynia.

Drugim, niezmiernie ważnym, etapem w procesie leczniczym po udarze jest rehabilitacje. Pozwala ona odzyskać utracone funkcje ruchowe, zapobiega pogłębianiu zaburzeń i pomaga powrócić do samodzielnego funkcjonowania. Obejmuje ona zarówno ćwiczenia sprawnościowe, mające na celu powrót do sprawności fizycznej, jak i terapię innych zaburzeń np. mowy.

Czy istnieje jakiś sposób, aby uniknąć udaru lub zmniejszyć ryzyko jego wystąpienia?

Podstawowym i najważnieszym postępowaniem, mającym na celu uchronienie się przed rozwojem udaru, jest unikanie czynników ryzyka lub prawidłowe ich leczenie. Aktywny tryb życia, zdrowa dieta, walka z otyłością, prawidłowe leczenie cukrzycy i nadciśnienia, utrzymywanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi to podstawowe działania, których stosowanie może okazać się skuteczną profilaktyką udaru. Ponadto właściwe leczenie przeciwzakrzepowe u osób z migotaniem przedsionków, z wadami zastawkowymi serca, czy po przebytym infekcyjnym zapaleniu wsierdzia, stanowi drugi istotny składnik prawidłowej profilaktyki.

 

Napisany przez www.medimedic.pl: 2019-01-24