Zapalenie płuc

Zapalenie płuc jest chorobą dolnego układu oddechowego, a mianowicie jest to forma ostrej infekcji układu oddechowego, która atakuje płuca. Choroba niesie za sobą największe niebezpieczeństwo dla małych dzieci, osób starszych oraz osób z osłabioną odpornością organizmu. Warto o tym wiedzieć i pamiętać, szczególnie obecnie w dobie panującej pandemii koronawirusa. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że w 2017 roku zapalenie płuc było przyczyną 15% zgonów wśród dzieci na całym świecie poniżej piątego roku życia.

Najczęstszymi przyczynami zapalenia płuc są infekcje o podłożu bakteryjnym, wirusowym i grzybicznym, jednakże wyróżnia się jeszcze atypowe, chemiczne i alergiczne zapalenie płuc. Do najczęstszych przyczyn wywołujących zapalenie płuc należą: Streptococcus pneumoniae – dwoinka zapalenia płuc, Haemophilus influenzaze typ B (Hib) – pałeczka hemofilna typu B, syncytialny wirus oddechowy (RSV), wirus grypy, koronawirusy i rinowirusy. Poza podziałem opartym na patogenach wywołujących chorobę niezwykle istotnym jest rozróżnienie na szpitalne i pozaszpitalne zapalenie płuc. Jak sama nazwa wskazuje, związane są one z miejscem, w którym doszło do nabycia infekcji przez pacjenta. Szpitalne zapalenie płuc jest zdecydowanie bardziej niebezpieczną formą tej choroby, ponieważ patogeny ją wywołujące charakteryzuje często wysoka odporność na antybiotyki.

U części chorych do zapalenia płuc dochodzi w konsekwencji infekcji górnych dróg oddechowych, która następnie rozszerza się na niżej położone partie układu oddechowego. W przebiegu zapalenia płuc dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w pęcherzykach płucnych. Płuca zbudowane są z pęcherzyków płucnych, które podczas procesu oddychania wypełniają się powietrzem, natomiast u osób cierpiących na zapalenie płuc pęcherzyki płucne wypełnione są płynem i ropą, co ogranicza spożycie tlenu oraz czyni oddychanie bolesnym.  W grupie osób zwiększonego ryzyka zachorowania na zapalenie płuc są osoby powyżej 75. roku życia, palacze tytoniu, chorzy na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, chorzy z przewlekłą niewydolnością serca, chorzy na cukrzycę, osoby przyjmujące leki immunosupresyjne lub glikokortykosteroidy, osoby narażone na wdychanie pyłów metali w pracy (pracujące w ciężkich warunkach) oraz osoby zaniedbujące higienę jamy ustnej, czyli z rozległą próchnicą lub chorobami przyzębia.  Zapalenie płuc jest poważnym schorzeniem, dlatego w przypadku zachorowania należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem celem próby uniknięcia ewentualnych powikłań. Szczególnie narażone na wystąpienie powikłań wynikających z zapalenia płuc są osoby w podeszłym wieku i pacjenci, którzy cierpią na inne schorzenia.

Przebieg choroby może różnić się od siebie w zależności od wieku pacjenta. W przypadku osób dorosłych najczęściej występującymi objawami są: kaszel określany jako „produktywny” – mokry kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny, uczucie duszności, zmęczenie organizmu oraz ogólny spadek samopoczucia, gorączka – jej wysokość zależna jest od czynnika etiologicznego, bóle w klatce piersiowej (zlokalizowane zazwyczaj w bocznych jej częściach i nasilające się przy głębokim wdechu lub/i kaszlu), bóle mięśni i stawów, dreszcze oraz ból głowy. Objawy u dzieci zależą od ich wieku, stopnia nasilenia zmian zapalnych, rozwinięcia i dojrzałości układu oddechowego oraz odpornościowego. W przypadku małych dzieci mogą pojawić się objawy takie jak przyspieszony i świszczący oddech, czasem nawet wymioty. W sytuacji zaobserwowania powyższych objawów należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, szczególnie dotyczy to dzieci poniżej 2. roku życia, osób starszych i osób z osłabioną odpornością. W przypadku takiej potrzeby prosimy o skontaktowanie się z rejestracją naszych placówek medycznych celem umówienia wizyty konsultacyjnej ze specjalistą. Do powikłań, jakie mogą wystąpić w wyniku zapalenia płuc należą: niewydolność oddechowa, ropień płuc, ropniak opłucnej, zarostowe zapalenie oskrzelików i ogólna infekcja organizmu – sepsa.

Początkowe rozpoznanie zapalenia płuc przez lekarza stawiane jest w oparciu o objawy kliniczne występujące u pacjenta, wywiad lekarski, badania fizykalne będące często połączone z wykonaniem zdjęcia RTG klatki piersiowej. W celu dokładnego rozpoznania czynnika, który doprowadził do zapalenia płuc mogą zostać zlecone dodatkowe badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, CRP (białko C-reaktywne), poziomy elektrolitów, prokalcytonina oraz równowaga kwasowo-zasadowa. Rozpoznanie czynnika etiologicznego ma wyjątkowo duże znaczenie, ponieważ rozpoznanie czynnika warunkuje dobranie odpowiedniego leczenia, które będzie skuteczne w walce z zapaleniem płuc i bezpieczne dla pacjenta. W leczeniu zapalenia płuc najczęściej wykorzystuje się antybiotyk podawany doustnie lub dożylnie w zależności od warunków, w jakich leczony jest pacjent (warunki domowe lub szpitalne. Należy pamiętać, że terapia antybiotykami powinna zawsze przebiegać zgodnie i według zaleceń sporządzonych przez lekarza specjalistę.